Case: Aandeelhouderstwisten.

Twee maanden later wordt een MVP (minimum viable product) opgeleverd waarmee de markt wordt bewerkt. De interesse in het product is groot en de eerste offertes gaan de deur uit.

Gedurende de MVP-ontwikkelperiode gaan de beoogde aandeelhouders met elkaar het gesprek aan om de details van de aandeelhoudersovereenkomst af te stemmen. Een van de partners is al wat ouder en heeft aangekondigd binnen 5 jaar na de start van de onderneming zich terug te zullen trekken om met pensioen te gaan. Hij is ook niet fulltime beschikbaar en ‘runt’ diverse andere activiteiten. Ook is hij een dag per week op de golfbaan te vinden. Van de overige twee, aanmerkelijk jongere, aandeelhouders is de verwachting dat zij zich langer zullen committeren. Niet alleen als aandeelhouder maar met name als bestuurders van de onderneming. Tussen de oudere en een van de jongere partners speelt een familieband.

Gegeven alle wensen wordt een notaris geconsulteerd met het verzoek een oprichtingsakte in concept op te stellen, daarbij rekening houdend met het verwachte eerdere uittreden van de oudste partner. De notaris stelt in zijn conceptakte voor het aandelenkapitaal te splitsen in gewone aandelen en deze toe te kennen aan de twee jongere partners en cumulatief preferente aandelen en die volledig toe te kennen aan de oudste en als eerste uittredende partner. Ook wordt de invulling van de statutaire directie vastgelegd zoals afgesproken.

De motivatie van de notaris om preferente aandelen voor te stellen is tweeledig. Enerzijds ontvangen deze aandelen een vast jaarlijks dividend, dat bovendien cumulatief wordt als het in enig jaar niet kan worden betaald. Anderzijds is de waardering van cumprefs eenvoudig: die kunnen tegen nominale waarde worden teruggekocht. Dat voorkomt de noodzaak en kosten voor een waardebepaling als de oudste partner uittreedt. Alsmede de strijd die over deze waarde kan ontstaan.

De oudste partner ontsteekt direct in woede bij het vernemen van het voorstel en eist dat gewone aandelen ook aan hem worden toegekend. Daarnaast eist hij ook een directiezetel in weerwil van eerdere afspraken. Gegeven de familieband loopt cliënt het risico in de directie geblokkeerd te worden. Idem voor de Aandeelhoudersvergadering. De onderlinge sfeer escaleert in zeer korte tijd totdat partijen niet meer met elkaar door een deur kunnen. En willen.

Cliënt, die de financiering heeft geregeld en het grootste deel van de facturen al heeft betaald, wordt geconfronteerd met een bizarre situatie als de IP-rechten op de eerder ontwikkelde software gedeeltelijk worden ingetrokken. Er is een veelbelovend product klaar maar dat kan niet worden geleverd. Cliënt ziet een substantieel voorschot in ‘thin air’ verdwijnen en begrijpt direct wat financiële misère inhoudt. Gegeven het feit dat de vennootschappen niet zijn opgericht zijn de drie partners ook nog eens hoofdelijk aansprakelijk. 

Afloop

Cliënt weigert in te stemmen met de directiezetel voor de oudste partner. De disbalans in de directie oogt niet erg aantrekkelijk. Een startup vereist ‘24/7’ betrokkenheid en inspanning en dat kan de oudste partner niet bieden. Aan de zijlijn ‘meedoen’ past niet. Discussiëren over de ‘cumprefs’ stuit op heftig verzet van de oudste partner.

De samenwerking moet worden ontbonden. Geregeld wordt dat cliënt zich terugtrekt en gedurende een periode van twee jaar ‘om niet’ zijn intellectuele eigendommen beschikbaar stelt. In ruil daarvoor betaalt hij een klein deel van de investering. Het restant wordt door de twee andere partners betaalt. Cliënt lijdt door dit voorstel een klein, maar acceptabel, verlies. Aldus geschiedde.